บันไดบุญ
บันไดบุญ
ทุกวันนี้เวลาพูดถึงการทำบุญส่วนใหญ่เราคิดถึงแค่การให้ทาน เช่น การทำบุญตักบาตร การทำบุญถวายสังฆทานตามวันเกิด ทอดกฐิน ผ้าป่า สร้างโบสถ์ วิหาร
ในทางพุทธศาสนานั้น วิธีสร้างบุญมีอยู่ ๓ ระดับ คือ การให้ทาน การรักษาศีล และการเจริญภาวนา
การให้ทานหรือการทำทานนั้นเป็นการสร้างบุญระดับต่ำที่สุดได้บุญน้อยที่สุด ไม่ว่าจะทำมากอย่างไรก็ไม่มีทางที่จะได้บุญมากไปกว่าการรักษาศีลไปได้ การรักษาศีลนั้นแม้จะมากอย่างไร ก็ไม่มีทางที่จะได้บุญมากเกินไปกว่าการเจริญภาวนาไปได้
การให้ทาน
การให้ทาน คือ การสละให้แก่ผู้อื่นหวังจะจุนเจือให้ผู้อื่นได้รับประโยชน์มีความสุขด้วยเมตตาจิตของตน การทำทานช่วยทำให้ ผู้ให้ทานนั้นมีจิตใจที่สะอาด ผลของทานจะเป็นเสบียงติดตามไปเป็นที่พึ่งอันประเสริฐในชาติต่อๆ ไป เนื่องจากไม่มีสิ่งหนึ่งสิ่งใดทำลายผลของทานให้สูญไปได้
การทำทานไม่ใช่แค่การให้วัตถุสิ่งของ แต่รวมถึงสิ่งที่เป็นนามธรรมด้วยทานแบ่งเป็น ๓ ประเภท คือ
☆ อามิสทาน คือ ให้ปัจจัย ๔ อันได้แก่ สิ่งของ เครื่องเลี้ยงชีพ ตลอดจนการบริจาคอวัยวะ เลือด และสละชีวิต
☆ อภัยทาน คือ ให้ความไม่มีภัย ให้ความปลอดภัย ช่วยคุ้มครองป้องกันเมื่อมีภัยอันตราย
☆ ธรรมทาน คือ ให้ธรรมะ ให้ความรู้ คำแนะนำ ที่ก่อให้เกิดปัญญา พระพุทธองค์ตรัสไว้ว่า การให้ธรรมะ ย่อมชนะการให้ทั้งปวง
การทำทานที่ถูกต้อง คือ การมีเจตนาที่เป็นกุศลหรือวางใจให้ถูกต้อง เวลาให้ทานเมื่อนึกถึงประโยชน์สุขของผู้อื่นก็เบิกบานใจถ้าทำแข่งกับคนอื่นหรือเพื่อเอาหน้า บุญเกิดแต่เกิดน้อย เพราะสิ่งที่เรียกว่าเครื่องชำระใจ ก็มรน้อยลงตามส่วน
การให้ทานจะมีอานิสงส์สูง เมื่อมีเจตนาหรือใจที่เป็นกุศลครบองค์ทั้ง ๓ กาล กล่าวคือ
๑. 
ก่อนให้ มีความตั้งใจดี มีศรัทธา มีความเลื่อมใส จิตใจเบิกบาน
๒. 
ขณะให้ ให้ด้วยความปรารถนาดี ดีใจที่ได้ให้ ตั้งใจให้ด้วยความเบิกบานผ่องใส มีปัญญา
๓. 
เมื่อให้แล้ว ระลึกถึงการให้ทานเมื่อใดจิตใจก็อิ่มเอิบผ่องใสขึ้น เกิดความภูมิใจในทานที่ให้ไปว่าเป็นประโยชน์ต่อผู้รับ ปิติเป็นสุข เมื่อนึกถึงความสุขของคนที่ได้รับ
การทำทานจะได้อานิสงส์มากหรือน้อย ขึ้นอยู่กับบุคคลและวัตถุทาน กล่าวคือ
๑. ผู้รับบริสุทธิ์ หากปฏิคาหกหรือผู้รับเป็นผู้มีศีลธรรม ก็ได้บุญมาก ทั้งนี้ไม่จำกัดว่าผู้รับต้องเป็นพระสงฆ์เสมอไป อาจเป็นสามเณร แม่ชี หรือคฤหัสถ์ชาวบ้านก็ได้ หากผู้รับเป็นคนไม่มีศีลก็ได้บุญน้อย เนื่องจากเขาอาจจะอาศัยผลจากของที่เราให้ไปทำสิ่งที่ไม่ดี เช่น ได้อาหารไปกินเมื่อมีเรี่ยวแรงก็หันไปทำร้ายคนอื่น อย่างนี้เราก็ได้บุญน้อย
คนนิยมถวายทาน หรือ สังฆทาน แด่พระสงฆ์เพราะเชื่อว่าจะได้บุญมาก เนื่องจากพระสงฆ์คือผู้รับทีมีคุณธรรมสูง ท่านใช้สิ่งที่ได้รับไปเพื่อประโยชน์ตนของท่าน ใช้เกื้อกูลผู้อื่นต่อ เกิดประโยชน์งอกเงย อานิสงค์ก็จะตกมาถึงผู้ให้ด้วย เช่น ของใช้ที่ถวายให้วัด เวลาชาวบ้านมีงานต้องการใช้ ก็นำไปใช้ได้ เป็นประโยชน์กับส่วนรวมจึงมีอานิสงค์มาก
๒. วัตถุทานบริสุทธิ์ วัตถุสิ่งของที่มอบให้ มีความบริสุทธิ์ ได้มาโดยสุจริต ให้อย่างมีวิจารณญาณ เป็นของดีมีประโยชน์ สมควรถูกกาลเทศะ มีความเหมาะสมกับผู้รับ
๓. ผู้ให้บริสุทธิ์ หากทายกหรือผู้ให้เป็นผู้มีศีลธรรม มีเจตนาความตั้งใจที่เป็นบุญเป็นกุศล มีปัญญา ก็ได้บุญมาก
อย่างไรก็ตาม พระพุทธองค์ตรัสเอาไว้ว่า แม้วัตถุทานจะบริสุทธิ์ดีเจตนาในการทำทานจะบริสุทธิ์ดี การที่ทำทานนั้นจะมีผลมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับเนื้อนาบุญเป็นลำดับ
การให้ทาน หรือถวายสังฆทาน พระพุทธเจ้าตรัสว่า อย่าให้โดยเบียดเบียนตัวเอง ถ้าเบียดเบียนตัวเองก็เป็นการทรมานตัวเอง ทำให้ตนเองและครอบครัวพลอยเดือดร้อนไปด้วย
บางคนเข้าใจผิดว่าจะได้บุญมากก็ต่อเมื่อให้มากๆ เชื่ออย่างผิดๆ ว่าบุญขึ้นอยู่กับปริมาณของเงินหรือวัตถุสิ่งของที่ให้
แท้จริงแล้ว การให้ด้วยจิตที่ปรารถนาดี ให้ถูกต้องตามหลักสัปปุริสทานก็ได้บุญอย่างยิ่ง ไม่ว่าทานนั้นจะเล็กน้อยเพียงใดก็ตาม หลักสัปปุริสทาน หรือการให้ของคนดีตามพุทธศาสนาก็คือ การให้ทานด้วยศรัทธา (ความเชื่อศรัทธาอย่างมีเหตุผล) ให้ทานด้วยความเคารพ ให้ทานตามกาล ให้ทานด้วยจิตอนุเคราะห์ และให้ทานไม่กระทบตน ไม่กระทบผู้อื่น
พระพุทธองค์ทรงให้ความสำคัญแก่ปัญญามาก คือ พึงให้โดยรู้ว่าของที่ให้มีประโยชน์แก่ผู้รับหรือไม่เพียงใด เราควรให้ด้วยการพิจารณาไตร่ตรองใคร่ครวญว่าของที่เราให้นั้นมีประโยชน์แก่ผู้รับไหม ก่อผลกระทบอย่างไรบ้าง ไม่อย่างนั้นอาจจะได้บุญน้อย หรืออาจจะได้บาปแทน เช่น การจัดของถวายสังฆทาน มีบุหรี่หรือสิ่งที่ไม่เหมาะสมแก่พระสงฆ์ หรือแม้แต่การให้ชีวิตเป็นทาน อย่างเช่นการปล่อยนกปล่อยปลา ก็ต้องพิจารณาว่า นกปลาที่เราปล่อยได้รับอิสรภาพจริงอย่างที่เราต้องการหรือเปล่า
Reference: หนังสือธรรมะชุด สร้างพลังบุญ หลักคิดเพื่อการทำบุญที่ถูกต้องตามแนวทางพุทธศาสนา ชื่อหนังสือ “ทำบุญให้รวย” โดย พระไพศาล วิสาโล
ธรรมะแฮปปี้เนส เพจ
MEMBER
